ԵՐՎԱՆԴ ՔՈՉԱՐ. ԱՐԵՎԸ ԽԱԲԵՑ
Սիրտս տխուր էր, համակված այն ցավով, որ գալիս է մաշելու մեզ մի հին պարտապանի պես, որին չես կարող վճարել և ճամփու դնել։
Օրերի շարանը հյուսում է այդ ծանր շղթան, որ օրեցօր երկարում է, ավելի ու ավելի ծանրանում, կրծում և մաշում է մեր հոգու մանկությունը…
Դուրս եկա տնից սգավորի պես, կարծես տանել թաղելու իմ վիշտը մայրամուտի հեռաստաններում…
Արևը բոսոր ու ահագին, դանդաղ ընկղմվում էր ծիրանի մշուշի մեջ։ Սկզբում նա երևում էր ծառերի արանքից, և սաղարթները զգեստավարում էին նրան, իսկ հիմա, երբ իջնում էր ցած, իր վրայից աստիճանաբար նետում էր զգեստը և մերկանալով մտնում ծիրանի ծովը, այնպես դողդողալով, ինչպես լողացող կույսը ջրերի տամուկ սառնության առաջին հպումից…
Քայլում էի…
Մոտակա պուրակից լսվեցին երեխաների ճիչ ու աղաղակ։ Սկզբում կարծեցի, թե խաղում են ու աղմկում, բայց տեսա, որ մի թխադեմ, սևաչյա տղա, որ խիստ տարբերվում էր շրջապատի հասակակից ֆրանսիացի երեխաներից, որոնք բոլորն էլ գրեթե խարտյաշ էին, ընկել էր նրանց մեջ և աջ ու ձախ, սրան-նրան հրմշտում ու ծեծում էր…
Երեխաներր չէին դիմադրում, այլ միայն սարսափած ճիչեր էին արձակում…
Մոտեցա, տեսա, որ Վիգենն էր, իմ հարևան հայ բանաստեղծի տղան։ Մոտենալուս պես երեխաները սիրտ առան և սկսեցին գանգատվել Վիգենից.— Նա մեզ ծեծում է, ստիպում է ասելու, որ արևը միայն իրենն է, մեզ չի թողնում նայենք արևին… Նա չար է, մեզ ծեծում է…
Վիգենը կուրծքը դուրս ցցեց, մոտեցավ ինձ և բորբոքված աչքերով ցույց տալով արևը, գոռաց.
— Այո, արևը միայն իմն է, միայն իմը…
Այդ ժամանակ կոկիկ հագնված մի տղա, որ բզով ծակված աչքեր ուներ և նեղ ճակատ, մոտեցավ, իմ ներկայությունից սիրտ առած, և խորամանկ ժպիտով ասաց.
— Եթե արևը քոնն է, դե ասա նրան, որ չգնա, թող մնա նույն տեղը։
Վիգենը բնավ չշփոթվեց, նա հպարտ ցցեց իր գլուխը և մատը դեպի արևը մեկնելով ասաց.
— Այդ ես եմ ասել, որ նա պառկի այ, այնտեղ, լեռան հետևը և քնի մինչև առավոտ… մեզ մաման պառկեցնում է, որ քնենք, նա էլ պետք է քնի,— և դառնալով արևին, գոռաց.
— Քնի՛ր, արև, իսկ վաղը շուտ պետք է վեր կենաս…
Արևը կարծես իսկապես ավելի արագ սկսեց դողալ, երերալ և անցավ լեռան հետևը…
Երեխաները կախարդված նայում էին մեկ արևին, մեկ Վիգենին. ես էլ ազդվել էի այդ փոքրիկ տղայի ներշնչող շեշտից, երբ այն բզով ծակած աչքերով և նեղ ճակատով տղան, դարձավ և նույն քմծիծաղով ասաց Վիգենին.
— Իսկ ես գրազ կգամ, որ արևը վաղը չի գա և քեզ չի լսի… արևը քոնը չի, չի գա…
Վիգենը ուզեց հարձակվել տղայի վրա, ես նրան զսպեցի…
— Այո, այո, չի գա, արևը քեզ չի լսի, չի լսի, արևը քոնը չէ…— ձայնեցին երեխաները, կարծես արթնացած Վիգենի հիպնոսից,— չի, գա, չի գա, չի լսի,— աստիճանաբար շատացան ձայները…
Վիգենը ընկավ երեխաների բազմության մեջ, ինչպես գայլը ոչխարի հոտի մեջ։ Ծվոց, աղաղակ…
Հազիվ զսպեցի Վիգենին և ձեռքից բռնած տարա տուն…
Մյուս առավոտ մառախլապատ էր և անձրև էր մաղում…
Վիգենը, նստած պատշգամբում, լաց էր լինում, անձրևի նման մեղմ ու սրտամաշ… Ինչո՞ւ, ինչո՞ւ խաբեց արևը… չէ՞ որ նա այնքան խոստումնալից էր գլուխը շարժում ծառերի ետևից և այնպես ժպտում էր նրան, երբ գնաց պառկելու իր կապույտ անկողնում…
Ինչո՞ւ, ինչո՞ւ խաբեց արևը…
Աղբյուրն՝ այստեղ